نسبت P/B و نحوه استفاده از آن برای انتخاب سهم مناسب
اصطلاح تخصصی که در بازار بورس بسیار پرکاربرد است، نسبت P/B یا نسبت قیمت به ارزش دفتری (Price to Book Ratio) است. بیایید بررسی کنیم نسبت P/B در بورس چیست و چگونه می توانیم از آن برای انتخاب سهم مناسب استفاده کنیم؟
در مسیر موفقیت در بازار بورس، تحلیل دقیق سهام و شناخت شاخص‌های مالی، یکی از اصول اساسی تصمیم‌گیری حرفه‌ای به شمار می‌رود. یکی از پرکاربردترین نسبت‌های مالی در این مسیر، نسبت P/B یا قیمت به ارزش دفتری است. این نسبت به ویژه در تحلیل بنیادی شرکت‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد و به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا ارزش واقعی یک سهم را با قیمت بازار آن مقایسه کنند.
نسبت P/B چیست؟
نسبت P/B (Price to Book) به معنی نسبت قیمت روز هر سهم به ارزش دفتری آن سهم است. ارزش دفتری، در واقع سهم هر سهامدار از دارایی‌های خالص شرکت است که در ترازنامه منعکس می‌شود. فرمول محاسبه:
قیمت بازار هر سهم تقسیم بر ارزش دفتری هر سهم مساوی با نسبت P/B
ارزش دفتری هر سهم از تقسیم حقوق صاحبان سهام بر تعداد سهام منتشر شده شرکت به‌دست می‌آید.
کاربرد نسبت P/B در تحلیل سهام
نسبت P/B یکی از کلیدی‌ترین ابزارها برای شناسایی سهام کم‌ارزش (Undervalued) یا بیش‌ارزش‌گذاری شده (Overvalued) است. در حالت کلی:
اگر نسبت P/B < 1 باشد، یعنی قیمت بازار کمتر از ارزش دفتری است و ممکن است سهم کم‌ارزش‌گذاری شده باشد.
اگر نسبت P/B > 1 باشد، یعنی بازار سهم را بیش از ارزش دفتری قیمت‌گذاری کرده است.
این تحلیل به‌ویژه برای شرکت‌های با دارایی‌های مشهود بالا (مثل بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، پتروشیمی و…) اهمیت دارد.
چرا نسبت قیمت به ارزش دفتری در بورس اهمیت دارد؟
با توجه به شرایط خاص اقتصاد، نرخ تورم بالا، تغییرات نرخ ارز و نوسانات سیاسی، قیمت سهام ممکن است از ارزش واقعی خود فاصله بگیرد. در این وضعیت، نسبت P/B می‌تواند به عنوان ابزاری برای تشخیص ارزش ذاتی سهم نسبت به قیمت بازاری آن استفاده شود. از طرفی، سامانه امور سهام یا برنامه تحلیل امور سهام، این نسبت را در داشبورد تحلیلی خود به‌صورت خودکار نمایش می‌دهند تا تحلیلگران و سهامداران در کمترین زمان بتوانند تصمیم‌گیری کنند.
مزایای استفاده از نسبت قیمت به ارزش دفتری
سنجش سریع ارزش سهم: ابزار ساده برای شناسایی سهم‌های زیر ارزش ذاتی.
قابل مقایسه در صنایع خاص: مناسب برای تحلیل شرکت‌های دارایی‌محور.
قابل استفاده برای غربالگری سهام: برای ایجاد فیلترهای هوشمند در انتخاب سهم.
محدودیت‌های استفاده از نسبت قیمت به ارزش دفتری
مناسب نبودن برای شرکت‌های تکنولوژی یا دارایی نامشهود بالا: مثل شرکت‌های نرم‌افزاری که ارزش برند و پتنت دارند.
تأثیرپذیری از حسابداری دارایی‌ها: ارزش دفتری ممکن است به‌روز نباشد.
عدم در نظر گرفتن سودآوری: ممکن است شرکتی با P/B پایین، زیان‌ده باشد.
نحوه استفاده از نسبت P/B در بورس
برای استفاده مؤثر از این نسبت موارد زیر را اعمال کنید:
بررسی ارزش دفتری از ترازنامه شرکت: در سایت کدال (www.codal.ir).
محاسبه قیمت بازار سهم: از سایت TSETMC یا نرم‌افزار سهامداری.
مقایسه با میانگین صنعت: هر صنعت دارای محدوده‌ی P/B خاصی است.
برای تحلیل دقیق‌تر، از نرم‌افزار مدیریت امور سهام یا برنامه مدیریت سهامداران استفاده کنید که نسبت‌های مالی را به‌صورت خودکار محاسبه و در داشبوردهای گرافیکی نمایش می‌دهند.
مثال:
فرض کنید دو بانک بورسی با اطلاعات زیر داریم:
بانک الف: قیمت بازار = ۲۵۰ تومان، ارزش دفتری = ۳۰۰ تومان → P/B = 0.83
بانک ب: قیمت بازار = ۴۲۰ تومان، ارزش دفتری = ۲۱۰ تومان → P/B = 2.00
در این مثال، بانک الف ممکن است کم‌ارزش‌گذاری شده و جذاب برای سرمایه‌گذاری باشد، در حالی که بانک ب ممکن است گران‌تر از ارزش واقعی قیمت‌گذاری شده باشد.
نتیجه
نسبت قیمت به ارزش دفتری یکی از مؤثرترین ابزارها برای تحلیل بنیادی و غربالگری سهام در بازار سرمایه است. این نسبت به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا درک بهتری از موقعیت نسبی قیمت سهام در مقایسه با ارزش دفتری آن داشته باشند. اگرچه استفاده از این نسبت باید با تحلیل‌های دیگر همراه باشد، اما به عنوان یک معیار ابتدایی، بسیار کاربردی است.
هنگام استفاده از نسبت P/B، حتماً آن را در کنار سایر شاخص‌ها مانند ROE، P/E، نسبت بدهی و رشد سودآوری بررسی کنید. همچنین از ابزارهای دقیق مانند نرم‌افزار مدیریت امور سهام برای تحلیل حرفه‌ای و به‌روز استفاده نمایید.
بیشتر بخوانید:
نرم افزار سهام و سهامداران؛ راهنمای جامع نرم‌افزار سهام پارس سیستم آشنا
نرم افزار مدیریت سهام پارس سیستم آشنا
سامانه ارسال الکترونیک صورتحساب
نرم افزار امور سهام برای مدیریت سبد سهام شما طراحی و ارائه شده است.
برای دریافت برنامه سهام و سهامداران با ما تماس بگیرید.